STEAMmagazine Heutink VO

LICHT HEEFT EEN FYSIEK EFFECT OP MENSEN

LICHTEND VOORBEELD

Je vervangt de gewone tl-buizen in een lokaal door een paar bijzondere lampen en opeens kunnen de leerlingen zich beter concentreren en zijn ze gemotiveerder. Hoe kan dat? In verschillende lokalen op een testschool werd een zogenaamd ‘biodynamisch verlichtingssysteem’ geïnstalleerd. De docent kon de sterkte en de kleur van het licht met een controlepaneel veranderen. ’s Ochtends schakelde hij bijvoorbeeld de ‘Energie-stand’ in. Dan scheen er een helder, koelwit licht. In de middag gaven de lampen in de Rust-stand juist een warm licht. Tussendoor kon hij ook nog over- schakelen op de Concentratie-stand of de Standaard- stand. De bedoeling was te testen of de verschillende lichtsterktes en -kleur de concentratie, het gedrag, de motivatie en het welzijn van de leerlingen beïnvloeden. Een tweede school speelde de rol van controlegroep in het experiment. Daar moesten ze het doen met normale tl-buizen, zoals die in vrijwel elk Nederlands klaslokaal hangen.

LICHT GEEFT REACTIE Maar waarom zou de sterkte en de kleur van het licht dat een lamp afgeeft het gedrag en de motiva- tie van leerlingen kunnen beïnvloeden? Omdat licht een fysiek effect op mensen heeft. Onder invloed van het koelwitte ochtendlicht ga je bijvoorbeeld cortisol aanmaken. Dat is een activiteitshormoon dat ervoor zorgt dat je wakker en alert wordt. Als reactie op het warmere, minder felle avondlicht ga je juist melatoni- ne produceren, een slaaphormoon. De waakzaamheid neemt daardoor af. Je ontspant. ‘Daarnaast heeft licht ook een psychologisch effect op mensen’, vertelt Peter Sleegers. Hij is hoogleraar onderwijskunde aan Uni- versiteit Twente en leidde het onderzoek. ‘Want licht veroorzaakt prikkels, net zoals geluiden of indrukken dat doen. Zo’n prikkel brengt weer een emotie teweeg. En die emotie heeft weer invloed op gedrag.’ CONCENTRATIE IS BETER In de tien maanden dat het experiment duurde, onder- wierp Sleegers de leerlingen aan verschillende testen en toetsen. Ze moesten concentratietesten maken, vragenlijsten beantwoorden over hoe ze zich voelden in de klas, en ook registreerden videocamera’s hun

gedrag en bewegingen. Tegelijkertijd vond er een laboratoriumexperiment op de universiteit plaats. Sleegers: ‘Het bleek dat de leerlingen bij het biody- namische verlichtingssysteem gemiddeld 18% hoger scoorden op concentratietesten dan zonder de speci- ale verlichting. Daarbij voelden de leerlingen zich pret- tiger en waren ze gemotiveerder dan op de school met ‘normale’ verlichting.’ Uit het laboratoriumexperiment werd ook nog duidelijk dat leerlingen in de Rust-stand stukken sneller samen een puzzel oplossen dan in de Standaard-stand. En dat ze in de Energie-stand veel meer met elkaar praten dan in de Standaard-stand. Bovendien voelden ze zich opgewekter in de Rust- en Energie-stand. Belangrijk, want die emotie kan een positieve invloed hebben op de concentratie en motivatie, en dus op de prestaties. Je zou denken dat iedereen tienen kan gaan scoren als er maar van die speciale lampen worden opge- hangen. Maar zo simpel werkt het nu ook weer niet. ‘Biodynamische verlichting is geen wondermiddel’, zegt Sleegers. ‘Want ook leeftijd, achtergrond en intelligentie spelen een belangrijke rol bij school- prestaties. Maar is het zeer zeker een hulpmiddel.’ ONZE EIGEN LICHTPUNTJES WILT U MEER WETEN OVER VERLICHTING IN UW LOKAAL? VRAAG ER NAAR BIJ ONZE INRICHTINGSSPECIALISTEN.

160

161

Tip!

Just Zoe ® Het light-surroundsysteem van JustZoe ® is een optimale, energiezuinige oplossing voor de algemene verlichting voor scholen. Met deze verlichting levert u een bijdrage aan beperking van energie,- en materiaalverbruik. De kern van JustZoe ® Light surround zijn lange, lichte en smalle LED-tubes die eenvoudig aan het plafond worden bevestigd. Ze zijn zuinig, hebben een lange levensduur (50.000 uur) en geven optimaal ruimtevullend licht. Het armatuur geeft een optimale lichtspreiding waardoor er minder schaduwwerking optreedt. De volledige lichtopbrengst verdeelt zich in de ruimte. Hierdoor gaat geen licht (lees: energie) verloren. Het LED-verlichtingssyteem van JustZoe ® is verkrijgbaar in twee kleurtemperaturen; helder wit en zacht wit. Lees meer over JustZoe® op heutink.nl.

Perfect excuus Eigenlijk beginnen scholen te vroeg, zo blijkt uit een onderzoek van het Amerikaanse Lighting Research Centrum. Want als je al om 8 uur in de klas moet zitten, kun je niet genoeg ochtendlicht opnemen om je biologische klok te resetten. Onze biologische klok heeft namelijk een iets langere cyclus dan 24 uur. Daarom moet je hem elke morgen weer opnieuw gelijk zetten om je lichaamstemperatuur, hormoon- aanmaak, eetlust, en waakzaamheid in pas te laten lopen met het ritme van de dag. Maar dat lukt alleen als je genoeg helder buitenlicht hebt gehad, aangezien dat het lichaam het signaal geeft dat er een nieuwe dag is begonnen. Misschien hebben leerlingen met deze informatie eindelijk het ideale excuus voor te laat komen: ‘Sorry meneer, maar mijn biologische klok moest opgestart worden.’