Leesboek_2023-2024

Op weg naar leessucces

Het leesonderwijs is sterk in ontwikkeling. Uit onderzoek blijkt dat de leesprestaties in Nederland er minder goed voorstaan in vergelijking met andere landen. Bijna een kwart van de leerlingen verlaat de basisschool onvoldoende geletterd. Goed leren lezen is in de 21e eeuw belangrijker dan ooit. Het is van invloed op de schoolloopbaan, de werk- omgeving en het levensgeluk. Het stimuleren van leessucces is dus van groot belang. Dit succes wordt beïnvloed door ons leesgedrag, het leesaanbod en de leesaanpak. Leesgedrag Ons leesgedrag verandert, mede door de digitaliserende samenleving. Teksten zijn overal en boeken zijn slechts een deel van alle teksten die we dagelijks lezen. Verder hebben we steeds meer moeite om langere teksten geconcentreerd te lezen. Dit is helemaal het geval als de leesvaardigheid minder goed is ontwikkeld. Leesaanbod Nederland heeft een rijke leestraditie met verschillende domeinen. Hierdoor ontstaat meer overzicht en is het makkelijker om instructies te plannen en te geven. Het nadeel hiervan is dat veel leerlingen de leeslessen ervaren als gefragmenteerd en weinig motiverend. Als reactie hierop zijn nieuwe leermiddelen ontstaan die uitgaan van compleet lezen en vertrekken vanuit het perspectief van leesmotivatie. Hierbij komen de deelgebieden meer thematisch aan de orde. Het is niet te zeggen wat beter is, dat hangt ook af van de instructie- en begeleidingsbehoeften. En die kunnen van school tot school verschillen. Verder zien we ook dat de leermiddelen steeds meer gekoppeld worden aan de leesomgeving in de school. Naast het gebruiken van een goede methode is het beschikken over een goed ingerichte omgeving met aantrekkelijke boeken, e-books, spellen en ontwikkelingsmaterialen minstens zo belangrijk. Leesaanpak Leren lezen werd lang gezien als een technische vaardigheid. Maar we zien steeds duidelijker dat er meer nodig is om een goed gemotiveerde lezer te worden. Denk aan het beschikken over voldoende woord- en achtergrondkennis. Om lezen zinvol te maken, moet je begrijpen wat je leest. Daarom neemt de belangstelling om leesonderwijs te verbinden met andere vakken, bijvoorbeeld wereldoriëntatie, toe. Ook grammaticale kennis en het zien van structuren zijn een voorwaarde om goed te kunnen begrijpen wat je leest. Dit verhoogt de leessnelheid en verbetert het begrip. Verder onderscheidt een goede lezer zich door zijn eigen leesgedrag te sturen. Lees- en herstelstrategieën, op het moment dat het lastig wordt, zijn hiervan een belangrijk onderdeel. De afgelopen jaren hebben aangetoond hoe complex het vakgebied lezen kan zijn. Ieder kind heeft zijn eigen ondersteuningsbehoeften. Goed leesonderwijs met voldoende leessucces vraagt dus om maatwerk. Leesgedrag, leesaanbod en leesaanpak zijn bepalend voor leessucces. Het is de uitgelezen basis voor meer gemotiveerde lezers, betere opbrengsten en leerkrachten die op een haalbare manier kunnen zorgen voor een betere ondersteuning van alle leerlingen.

5