Leerkrachtenboek Missie Klimaat

First page 1 Next page Last page

Deze interactieve publicatie is gemaakt met gebruik van FlippingBook - een online streamingdienst voor PDF's. Je hoeft niets te downloaden of ergens op te wachten. Open het document en begin direct te lezen!

Leerkrachtenboek

Duik in het klimaatprobleem en kom in actie voor verandering Speel de volledige missie

Inhoudsopgave

Hét spellenpakket over klimaatverandering

Duik in het klimaatprobleem We kunnen er niet meer omheen: het klimaat verandert snel. Het is verrassend, verbazingwekkend en soms ook schokkend welke rol mensen hierbij spelen. Toch lijkt het échte gevoel van urgentie er nog niet bij iedereen te zijn. Terwijl wij zelf de oplossing zijn voor de problemen die we veroorzaakt hebben. Kom in actie voor verandering Met Missie Klimaat ben je samen met de leerlingen een deel van de oplossing. Je laat ze bewust worden en bewust zijn van de

klimaatproblemen. Dit stelt ze in staat actie te ondernemen om de opwarming te stoppen. Dat heeft een positieve invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen. Speel de volledige missie De leerlingen leren spelenderwijs over klimaatverandering, de bijbehorende gevolgen én mogelijke oplossingen. Als ze nu leren om goed om te gaan met de aarde, zullen de generaties na hen hopelijk ook nog steeds genieten van al het moois dat onze planeet te bieden heeft.

Over Missie Klimaat Maak kennis met de onderzoekers van Missie Klimaat. Waar komen ze vandaan en wat zijn hun drijfveren? Ontdek hun spellen en volledige missie.

Spelbeschrijvingen Ontwikkel een breed begrip van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Hoe goed of slecht is iets voor het klimaat? Elk spel brengt je een stap verder.

Handige informatie De opwarming van de aarde is een complex probleem. Wat is klimaatverandering? Wat zijn de oorzaken en gevolgen? En wat kunnen we er aan doen?

De onderzoekers van Missie Klimaat

Speel mee met onze vrienden en ontdek hoe het klimaat in gevaar is.

Maak kennis met Amundsen, Barentsz, Goodall, Clark, Earhart en Bly. Ze zijn dikke vrienden. Het allerliefst zijn ze buiten en werken ze aan een betere wereld. Ze onderzoeken het klimaat. Onze vrienden maken zich zorgen over de toekomst van het leven op aarde. Ze weten dat het vandaag op aarde 1 graad warmer is dan 50 jaar geleden. En als het zo doorgaat, is de aarde in 2050 zelfs 2,5 graad warmer. Maar wat is de oorzaak van deze

opwarming? Dat is de mens! Het lijkt erop, dat ze niet begrijpen wat ze doen. Komt dat omdat 1 graad misschien niet zo veel klinkt? “Lekker toch, een zonnetje, warm zomerweer? Daarom gaan we juist graag naar Spanje.”, zeggen ze. Hittestress Barentsz - de ijsbeer - doet maar vast zijn dikke jas uit. Het zweet loopt Amundsen - de walrus - van het dikke voorhoofd. Het hele klimaatsysteem zit uniek én gevoelig

in elkaar. Het is moeilijk om alles precies te begrijpen. Dat lukt zelfs met hulp van Goodall, Clark, Earhart en Bly niet helemaal. Wat ze wél weten, is dat het klimaat heftig in de war is. Overstromingen, vliegende stormen, maar ook juist droogtes en natuurbranden komen veel vaker voor. Deze rampen vinden overal plaats. En alsof het nog niet erg genoeg is, wordt het oerwoud van Goodall de orang-oetan en Earhart de papegaai, omgehakt. Ook Clark de koala en Bly de panda verliezen hun huis.

Over Missie Klimaat

De onderzoekers

En de mensen? Die rijden en vliegen vrolijk verder. Een rare en boeiende soort, die mensen. Ze zijn superknap en hebben zelfs op de maan gelopen. Maar toch lijken ze soms weinig om de aarde te geven. Misschien doen ze het niet expres, maar al dat afval, die uitlaatgassen, het onbeperkt kopen van kleding en schoenen is heel slecht voor het klimaat.

Voor alles wat mensen doen en leuk vinden, gebruiken ze bijna altijd olie, gas, steenkool en andere brandstoffen. Hierdoor komt broeikasgas vrij dat in de lucht verdwijnt. ‘Lijkt’ te verdwijnen, want in het echt hoopt het zich op als een deken om de aarde. Zo wordt het warmer en warmer.

gezien, gehoord en geleerd hebben over klimaatverandering. Nu weten ze het zeker: zo kan het niet langer. Ze roepen de hulp in van al hun mensenvrienden om in actie te komen voor een beter klimaat.

Hun boodschap aan iedereen:

Duik in het klimaatprobleem en kom in actie voor verandering!

Tijd voor actie Na alle avonturen ontmoet onze

vriendengroep elkaar weer thuis. Het is met geen pen te beschrijven wat ze allemaal

Over Missie Klimaat

Kom alles te weten over onze vrienden

IJsbeer Barentsz Onze nieuwsgierige lobbes vindt alles interessant en zit als correspondent boven op het nieuws. Hij weet precies hoe iets zit en maakt zich kwaad over het gedrag van mensen. Ze moeten beter voor de aarde zorgen! Zijn vrienden – eigenlijk iedereen – laat hij zien hoe goed landen écht zijn voor het klimaat.

Walrus Amundsen Onze wijze goedzak maak je niks wijs. Hij heeft veel gezien en gehoord in zijn lange leven. Dat je niet alles voor waar kunt aannemen, weet hij maar al te goed. Amundsen gaat door tot de waarheid boven tafel is.

Papegaai Earhart Onze vliegensvlugge en kleurrijke

wereldverkenner houdt graag overzicht vanuit de lucht. Van bovenaf zie je alles. Ook dat de aarde het moeilijk heeft. Hoe dat komt? De mens verbruikt wel héél veel elektriciteit. Daar krijgt niet alleen Earhart, maar ook de aarde het warm van.

Waar komt die naam vandaan?

Willem Barentsz (1550 – 1597) Nederlandse ontdekkingsreiziger en poolonderzoeker. Verkende de kusten van Nova Zembla, ontdekte Bereneiland en Spitsbergen.

Roald Amundsen (1872- verdween op 18 juni 1928) Noorse ontdekkingsreiziger die in 1911 als eerste mens de geografische Zuidpool bereikte. Amundsen verdween in 1928 tijdens een reddingsmissie voor de Nobile in de Noordelijke IJszee.

Amelia Earhart (1897 – verdween op 2 juli 1937) Eerste vrouwelijke luchtvaartpionier, beroemd geworden door in haar eentje de Atlantische Oceaan over te vliegen. Mysterieus verdwenen tijdens een vlucht om de aarde.

Over Missie Klimaat

De onderzoekers

Orang-oetan Goodall Onze sympathieke vriendin geeft een slinger aan oplossingen voor elk probleem. Ze vindt de mens maar een rare soort. Hoe slim ze ook zijn, ze denken niet slim. Zo komt het nooit goed met de aarde. Goodall start initiatieven en vindt oplossingen voor een beter klimaat.

Koala Clark Onze allemansvriend leert graag nieuwe dingen. Zeker als het gaat om klimaat heeft Clark graag zijn zaakjes op orde. Zijn motto: ‘houd je aan de feiten’. Want kennis is niet alleen macht, maar ook kracht voor het oplossen van klimaatproblemen.

Rode panda Bly Onze bijdehante tante is een strijdster. Mensen maken een potje van klimaat. Van dat gedrag wil Bly maar al te graag af. Een ding is zeker: met haar werken, werkt beter dan tegenwerken!

Jane Goodall (1934) Bekende wetenschapper die belangrijk onderzoek heeft gedaan naar het leven van de chimpansee in het Gombe Stream National Park in Tanzania.

William Clark (1770 -1838) Amerikaanse ontdekker die het westen van Noord-Amerika verkende. Trok samen met Meriwether Lewis over het continent. Hun reis is bekend als de Lewis en Clark Expeditie.

Nellie Bly (1864-1922) Haar echte naam was Elizabeth Jane Cochrane. Een pionier voor onderzoeksjournalistiek. Reisde rond de wereld in 72 dagen.

Over Missie Klimaat

Duik in het klimaatprobleem

Met Missie Klimaat gaat de opwarming niet ongemerkt voorbij. De spellen helpen leerlingen bewust worden én zijn van ons klimaatgedrag. Het is verrassend, verbazingwekkend en soms ook schokkend welke rol mensen hierbij spelen. Het heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen.

Kloppende Koppen Al is de leugen nog zo snel… Leg de schokkende feiten bloot.

Breaking News Dit klimaatnieuws kan niet waar zijn. Je gelooft je eigen oren niet.

Code Rood Doen we echt ons best voor het klimaat? Zoek uit hoe landen onderling presteren.

SCHUDT JE WAKKER

ontmaskert rare praatjes

onthult schokkende prestaties

SCHUDT JE WAKKER

ontmaskert rare praatjes

onthult schokkende prestaties

ontmaskert rare praatjes

Anders Celsiusstraat 15, 7442 PB Nijverdal, The Netherlands T +31 (0)88 2035700 | info@heutink.com | www.heutink.com kijk op pagina 12

kijk op pagina 20

kijk op pagina 16

Waar komt die naam vandaan? Willem Barentsz Nederlandse ontdekkingsreiziger en poolonderzoeker. Verkende de kusten van Nova Zembla, ontdekte Bereneiland en Spitsbergen.

Ijsbeer Barentsz Onze nieuwsgierige lobbes vindt alles interessant en zit als correspondent bovenop het nieuws. Hij weet precies hoe iets zit en maakt zich kwaad over het gedrag van mensen. Ze moeten beter voor de aarde zorgen! Zijn vrienden – eigenlijk iedereen – brengt hij op de hoogte van schokkend klimaatnieuws.

(1550 – 1597)

In deze spelmap Kaart Breaking News (16x)

Klimaatverandering staat volop in de belangstelling. Dagelijks is er slecht nieuws te melden. Het is verrassend, verbazingwekkend en soms ook schokkend welke rol mensen hierbij spelen. Ontdek met Breaking News hoe slecht mensen voor ons klimaat zorgen.

Klimaatzaken Klimaat is complex. Vergroot je kennis van zaken.

Dwarsbomen We maken er een potje van! Ruim slecht klimaatgedrag op.

Doelpunten Samen bereik je meer. Realiseer grote klimaatdoelen.

Anders Celsiusstraat 15, 7442 PB Nijverdal, The Netherlands T +31 (0)88 2035700 | info@heutink.com | www.heutink.com

ruimt tegenwerking op

checkt alle kennis

vraagt om samenwerking

Anders Celsiusstraat 15, 7442 PB Nijverdal, The Netherlands T +31 (0)88 2035700 | info@heutink.com | www.heutink.com

kijk op pagina 28

kijk op pagina 32

kijk op pagina 36

Over Missie Klimaat

Speloverzicht

Alarmschijf

Met Missie Klimaat krijgen leerlingen een breed begrip van de oorzaken en gevolgen van klimaatverandering. Stimuleer een bewuste houding en burgerschap. Hoe goed of slecht is iets voor het klimaat? Hoe groot is invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen? Kom in actie voor verandering

Gebruik de Alarmschijf om het te laten zien.

Besparen Maar! Ons verbruik warmt de aarde op. Zet minderen in een stroomversnelling.

de aarde

de mens

bevordert laag verbruik

Is het code rood, oranje, geel of groen?

bevordert laag verbruik

Laat ze aan de schijf draaien en een kleur kiezen.

kijk op pagina 24

Klimaathelden Onze klimaatproblemen schreeuwen om aandacht. Bedenk goede campagnes of organiseer een festival.

wonen

voedsel

land

water

gezondheid

geluk

omgeving

lucht

dieren

planten

de mens

de aarde

trekken de aandacht

Wat is de invloed op hoe de aarde en de mens zich voelen?

trekken de aandacht

De leerlingen komen erachter hoe goed de mens écht zorgt voor land, water, lucht, dieren en planten. Bespreek de impact voor de mens met de thema’s wonen, voedsel, gezondheid, geluk en leefomgeving.

kijk op pagina 40

Over Missie Klimaat

Speel de volledige missie

Bewust worden

Help leerlingen bewust worden én zijn van ons klimaatgedrag. Als ze nu leren om goed om te gaan met de aarde, zullen de generaties na hen hopelijk ook nog steeds genieten van al het moois dat onze planeet te bieden heeft.

Bewust worden

Ervaar dat de opwarming een probleem is. Wat we doen heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen.

ronde 1

ronde 2

ronde 3

1 spel samen met de hele groep

5 spellen in kleine groepen

Verbaas met schokkend nieuws hoe de mens ons klimaat behandelt.

Ontdek hoe het gedrag van landen en de mens ons klimaat verstoort.

Herken hoe allerlei zaken ons klimaat ook beïnvloeden.

Kloppende Koppen

Besparen maar

Doel punten

start

Klimaat zaken

Breaking News

Code Rood

Dwars bomen

Over Missie Klimaat

Spelverloop

Bewust zijn

Bewust doen

Bewust zijn Herken dat de opwarming is tegen te gaan. Wat we anders kunnen doen heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen.

Bewust doen Onderneem actie om de opwarming te stoppen. Wat we écht anders gaan doen heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen.

ronde 4

eindactiviteit

1 spel in kleine groepen

samen metde hele groep

Daag uit om opgedane kennis te delen en daarmee aandacht te vragen voor ons klimaat.

Zet aan tot zélf doen en opkomen voor een beter klimaat.

Herhalen Speel Missie

Klimaat 5 keer, zodat je elk spel uit ronde 3 gespeeld hebt.

Genoeg gedaan? Ga dan door naar de eindactiviteit.

Klimaathelden

Klimaatfestival

Over Missie Klimaat

Benodigdheden

16x

Zonnige krachtpatser

Klimaatwetenschappers geven aan dat we meer schone energie moeten gebruiken. Zoals zonne-energie. Zonnepanelen zijn daarom goed voor het klimaat. Bij de productie van stroom veroorzaken ze namelijk minder CO 2 -uitstoot dan fossiele brandstoffen.

Zie jij op daken van huizen ook steeds vaker zonnepanelen? Dit komt omdat we met de zon energie kunnen opwekken. We halen nu nog geen drie procent van het totale energieverbruik in Nederland uit zonne energie. Dat kan veel meer zijn. Als we zelfs de totale oppervlakte van ons land gebruiken om zonne-energie op te wekken, levert dat genoeg stroom op voor dertig keer het Nederlandse stroomgebruik. Heel Nederland gebruiken, kan natuurlijk nooit. Maar ook als we zonnepanelen plaatsen waar er wel ruimte is, kan er genoeg energie opgewekt worden voor alle Nederlandse huishoudens. Alle daken van woonhuizen zouden dan zonnepanelen moeten hebben. In vergelijking met andere landen loopt Nederland achter op het gebied van schone energie. Dit komt onder andere omdat Nederland altijd veel gebruik heeft gemaakt van goedkope fossiele brandstoffen voor energie. De energie gebruiken we bijvoorbeeld voor de industrie, tuinbouw en de haven in Rotterdam. Onze economie en de industrie zijn groot geworden met fossiele energie. Overstappen naar schone energie is dus een hele grote stap.

THUISVRAGEN

Vertel thuis over dit breaking news. Kies een thuisvraag en kom er meer over te weten. Met meer vragen aan de slag gaan, mag natuurlijk ook.

Hoeveel procent van de energie in Europa, komt uit zonne-energie?

TV CLIMATE

Wat is het verschil tussen groene stroom en grijze stroom?

De mens is aan zet! Het klimaat verandert in een razend tempo. Dit komt onder andere doordat we niet genoeg schone energie gebruiken. Het gevolg hiervan is dat de aarde nog sneller opwarmt. Alleen als mensen minder energie verbruiken, minder vervuilen, minder spullen kopen en meer voor de natuur opkomen is de opwarming van de aarde te stoppen.

Wat zijn de nadelen van zonneparken?

Wat heeft de ligging van Nederland te maken met het moeilijker kunnen overstappen op duurzame energie?

ONDERWERP PROBLEEM SITUATIE

Energieverbruik Schone energie Meer zonnepanelen nodig

Hoeveel CO 2 -uitstoot bespaar je als je tien zonnepanelen op je dak hebt?

Wat vind jij?

Alarmschijf De opwarming gaat niet ongemerkt voorbij. Het heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen. Hoe goed of slecht is fossiele energie voor het klimaat? Welke kleur op de Alarmschijf past hierbij? Pak de schijf, draai en kies de kleur.

de aarde

de mens

schudt je wakker

900000420.001 SPEL BREAKING NEWS_A4_kaarten_V6.indd 16

19-06-2023 19:21

TV CLIMATE

SPECIAL REPORT

CLIMATE ALERT

ZONNIGE KRACHTPATSER

Breaking News kaart

900000420.001 SPEL BREAKING NEWS_A4_kaarten_V6.indd 15

19-06-2023 19:21

Welke actieteams? Speel met alle teams.

Speeltijd 30 minuten totaal. Langer mag ook. Breaking News speel je in twee delen.

Opstarten

Uitleggen en indelen Verzamel en bespreek de spelmaterialen:

Welk schokkend klimaatnieuws kennen de leerlingen al? Ga het gesprek aan en activeer zoveel mogelijk kennis. De nieuwslezers van Climate TV presenteren een Climate Alert met schokkende feiten. Ondersteund met achtergrondinformatie diepen ze het nieuws met de actieteams uit. Met thuisvragen gaan de actieteams verder op onderzoek uit en trekken ze conclusies. Ze delen hun kennis over de staat van het klimaat.

Verdeel de spelrollen: • Wijs 2 nieuwslezers aan. Zij lezen de kaart met Breaking News. • Stel 5 actieteams vast voor de komende speelrondes. Maak teams van gelijke grootte en geef elk een eigen Actieteamkaart:

• Breaking News kaart: kies een kaart naar keuze. De leerkracht en nieuwslezers lezen vooraf alle informatie op de kaart. Gebruik de inhoud voor het gesprek met de actieteams. • Actieteamkaart: deel hiermee actieteams in vaste groepen in voor de komende speelrondes. De praatplaat op de achterzijde helpt bij het duiden van het nieuws. • Alarmschijf: gespreksmiddel bij het afronden.

1. Actieteam Amundsen (walrus) 2. Actieteam Earhart (papegaai) 3. Actieteam Goodall (orang-oetan) 4. Actieteam Clark (koala)

5. Actieteam Bly (rode panda) • Geef elk team een alarmschijf.

Extra

Vraag door • Kan je zelf een Breaking News onderwerp vinden en een kaart maken?

Voeg toe • News Special! Kleed Climate TV aan tot een goedgevulde uitzending met een serie van schokkende berichten.

• Als je schokkende nieuwsfeiten vergelijkt, herken je dan dezelfde oorzaken voor een probleem? En kan je daar van leren?

Spelbeschrijvingen

Speelronde 1

Broeikaseffect De opwarming komt door te veel broeikasgassen. Als een soort warme deken rond de aarde houden de gassen de warmte vast. Door menselijke activiteit ontstaat dit broeikaseffect.

Klimaatverandering

Actieteam Amundsen

Klimaat is het weer over een periode van 30 jaar. We weten dat het steeds warmer wordt. Ons dagelijks weer kent vaker extreme warmte en droogte, of juist zwaardere stormen en regenbuien.

de aarde

de mens

Walrus Amundsen

Onze wijze goedzak maak je niks wijs. Hij heeft veel gezien en gehoord in zijn lange leven. Dat je niet alles voor waar kunt aannemen, weet hij maar al te goed. Amundsen gaat door tot de waarheid boven tafel is.

De opwarming van de aarde De opwarming gaat dus niet ongemerkt voorbij. Het heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen. De afgelopen 10 jaar was ons dagelijks weer en klimaat zelfs warmer dan ooit. De hoeveelheid broeikasgassen in de lucht is in twee miljoen jaar ook nog nooit zo hoog geweest.

Alarmschijf

teamkaart02-amundsen.indd 1

21/06/2023 09:32

teamkaart02-amundsen.indd 2

21/06/2023 09:32

Actieteamkaart

Aantal spelers De hele groep. Ze spelen als actieteam.

Spelrollen Nieuwslezer: 2 leerlingen. Actieteams: alle andere leerlingen.

Spelen

• Gebruik de praatplaat op de achterzijde van de Actieteamkaart voor het vinden van oorzaken en gevolgen. • Leg moeilijke zaken en begrippen uit. Trek samen conclusies. De nieuwslezers sluiten af met een heldere conclusie: ‘de mens is aan zet’. Klimaatverandering kan door de mens zelf worden opgelost. • Denken de actieteams dat het mensen lukt om te veranderen? Waarom wel of niet? Roep de actieteams op om verder onderzoek te doen aan de hand van de thuisvragen op de Breaking News kaart. Geef elke leerling een vraag mee naar huis.

Dat kan op verschillende manieren: • voor alle leerlingen dezelfde vraag • elk team een eigen vraag • binnen het team ieder teamlid een eigen vraag De volgende dag komen alle leerlingen terug met antwoorden. Bespreken Bespreek de volgende dag de uitkomsten van de thuisvragen: • Wat hebben de actieteams ontdekt? Wisten ze dit? • Wat is het opvallendste leerpunt?

Start de les met Breaking News. Vertel dat bij Climate TV een nieuw schokkend feit binnen is. Laat de leerlingen als actieteam bij elkaar zitten. Kondig de nieuwslezers aan. Ze komen naar voren en tonen de nieuwsfoto. Ze lezen de kop luid voor. Voorbeeld: ‘Breaking News. Vandaag in Special Report een nieuw Climate Alert: ontbossing hakt erin’. Eén nieuwslezer leest de eerste alinea van het bericht. • Stel vragen. Waar gaat het over? Wat is er aan de hand? Wat denken de actieteams bij dit nieuws?

De nieuwslezers lezen om beurten de rest van het nieuwsbericht voor. De ernst en

oorzaak worden steeds duidelijker. • Probeer met de actieteams te doorgronden wat er speelt.

Afronden

De opwarming gaat niet ongemerkt voorbij. Schokkend nieuws heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen. Hoe goed of slecht is het voor het klimaat?

Welke kleur op de Alarmschijf past hierbij? Laat elk actieteam een kleur kiezen. Bespreek waarom ze de kleur hebben gekozen.

de aarde

de mens

Spelbeschrijvingen

Snel op weg met het spel Hoe werkt een kaart van Breaking News? Wat is de opbouw en structuur?

schudt je wakker

Voorzijde kaart 1. Afbeelding: schokkend beeld van het klimaatnieuws. 2. Climate Alert: beschrijft waar het nieuws over gaat. 3. Onderzoeksdossier Barentsz: onderwerp, probleem en situatie.

TV CLIMATE

ONDERWERP PROBLEEM SITUATIE

Leefomgeving Bedreigd regenwoud Extreme houtkap

TV CLIMATE

SPECIAL REPORT

CLIMATE ALERT

ONTBOSSING HAKT ERIN

900000420.001 SPEL BREAKING NEWS_A4_kaarten_V6.indd 19

19-06-2023 19:21

Spelbeschrijvingen

Speelronde 1

Achterzijde kaart

4. Alinea 1: het schokkende nieuws. 5. Alinea 2-3: achtergrondinformatie van het schokkende nieuws. 6. Alinea 4: conclusie vanuit de wetenschap.

7. Alinea 5: oplossingsrichting. 8. Vragen om thuis te onderzoeken . 9. Gebruik de Alarmschijf om je mening te vormen.

Ontbossing hakt erin

Klimaatwetenschappers geven aan dat het oerwoud sneller wordt vernietigd dan dat het zichzelf kan herstellen. Bijna 75 procent van het bos komt nu al moeizaam weer terug na ontbossing. We zijn bijna op het punt gekomen waarop het regenwoud zichzelf niet meer kan redden. Het groene regenwoud verandert dan in een verdord gebied.

De Amazone, de longen van de aarde, is heel belangrijk voor onze strijd tegen klimaatverandering. Het neemt veel CO 2 op en houdt de biodiversiteit in stand. Maar helaas zijn we niet erg zuinig met dit regenwoud. Een gebied zeventien keer zo groot als Nederland is al verwoest. De bomen worden gekapt of verbrand. Boeren gebruiken het land voor maïs, soja of koeien. We gebruiken het in ons veevoer. De soja en het vlees van de koeien worden bijna allemaal geëxporteerd. Ook Nederland koopt veel soja uit de Amazone. We gebruiken het in het voer voor ons vee. Bomen slaan CO 2 op en zetten dit om in zuurstof. De zuurstof gaat weer terug de lucht in. Maar als deze bomen verbranden, komt de opgeslagen CO 2 weer vrij. Daarnaast houden de boomwortels water vast. Verdwijnen deze wortels, dan stroomt het water weg. De gebieden worden dan droger, waardoor er een grotere kans is op heftige bosbranden.

THUISVRAGEN

Vertel thuis over dit breaking news. Kies een thuisvraag en kom er meer over te weten. Met meer vragen aan de slag gaan, mag natuurlijk ook.

1 Hoeveel bos verdwijnt er jaarlijks over de hele wereld?

2 Wat zijn de verschillende oorzaken van ontbossing in de Amazone, het Indonesische regenwoud en het Congobekken?

De mens is aan zet! Het klimaat verandert in een razend tempo. Dit komt onder andere door ontbossing. Het gevolg hiervan is dat de aarde nog sneller opwarmt. Alleen als mensen minder energie verbruiken, minder vervuilen, minder spullen kopen en meer voor de natuur opkomen is de opwarming van de aarde te stoppen.

3 Wat zijn de gevolgen van ontbossing voor mensen die direct afhankelijk zijn van het regenwoud?

Wat hebben pindakaas, koekjes en shampoo met ontbossing te maken?

Wat zal er gebeuren als de Amazone verdwijnt?

Wat vind jij?

Alarmschijf De opwarming gaat niet ongemerkt voorbij. Het heeft invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen. Hoe goed of slecht is ontbossing voor het klimaat? Welke kleur op de Alarmschijf past hierbij? Pak de schijf, draai en kies de kleur.

de aarde

de mens

900000420.001 SPEL BREAKING NEWS_A4_kaarten_V6.indd 20

19-06-2023 19:21

Spelbeschrijvingen

Benodigdheden

40x

Denemarken

Landenspieker

Basisinformatie

Kijk hier voor de basisinformatie per land.

INWONERS

GROOTTE

BEVOLKINGSDICHTHEID

INWONERS

GROOTTE

INWONERS

Omvang bevolking

Positie

Oppervlakte

Positie

Aantal inwoners

5,8

115

43.094

133

135

Positie op wereldranglijst

Aantal inwoners per km 2

Omvang bevolking in miljoen mensen

Positie op wereldranglijst

Oppervlakte in km 2

Omvang bevolking in miljoen mensen

Positie op wereldranglijs

Land

in miljoen mensen op wereldranglijst

in km 2

op wereldranglijst

per km 2

Argentinië Klimaatfactoren 46,0

17 Nederland

Kenia

32 55 82

2.780.400

8 6

56,2 37,8 131,6

26 39 10

Klimaatfactoren

Australië

Marokko

26,1 11,7

7.692.024

België

30.528

140

382

Mexico

Basisinformatie

CO 2 -uitstoot

Fijnstof (PM)

Brazilië Over luchtvervuiling 1 CO 2 -uitstoot Canada

215,4

8.515.767 9.984.670

Mongolië

3,4

135

BEVOLKINGSDICHTHEID

INWONERS

GROOTTE

Over leefomgeving 5

Over luchtvervuiling

4,9

9,8

38,4

38 64

Nepal

30,2

Milieuprestatie-index (EPI) in gemiddeld percentage (%) uitgedrukte prestatie

in aantal ton (Mg) per persoon per jaar

in aantal micrometer (µm) per m 3 buitenlucht

Chili in aantal ton (Mg) per persoon per jaar Laat zien hoeveel CO 2 -uitstoot één persoon in een jaar de atmosfeer inbrengt. Een lage score is goed voor het klimaat. Een ton CO 2 -uitstoot is 16.000 km met de trein reizen of 160.000 km fietsen op je elektrische fiets. Alleen al hoe we ons vervoeren maakt een enorm verschil! Minder CO 2 is minder broeikasgas in de lucht. 2 Fijnstof (PM) in aantal micrometer (µm) per m3 buitenlucht Laat zien hoeveel fijnstofdeeltjes er in onze buitenlucht zitten. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Fijnstof noem je PM, dat betekent ‘Particulate Matter’. Het is met het blote oog niet te zien. Het is kleiner dan 10 micrometer (µm) en erg gevaarlijk voor onze gezondheid. Alleen een fijnstofmeter kan de deeltjes ‘zien’. 19,3 China 1.448,5 Colombia 51,5 Denemarken 5,8 Duitsland 83,9 Egypte 106,2 Frankrijk 65,6 Iran Laat zien hoeveel elektriciteit één persoon verbruikt in een jaar. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Een gemiddeld gezin verbruikt rond de 2.500 kilowattuur (kWh) per jaar. Met steeds meer apparaten neemt ons elektriciteitsverbruik alleen maar toe. Elektriciteit maken én gebruiken heeft veel impact op het klimaat. 4 Zonne-energie in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar Laat zien hoeveel duurzame zonne-energie in een jaar beschikbaar is. Een hoge score is goed nieuws voor het klimaat. Zonne-energie is helemaal schoon en goedkoop. 1 megawatt (MW) is 1.000 kilowatt (kW). De Nederlandse Spoorwegen verbruiken in een jaar 1.200.000 megawatt (MW) om alle treinen te laten rijden. 86,0 Israël 8,9 Italië 60,3 Jamaica 3,0 Japan 125,6 Over energiebehoefte 3 Elektriciteitsverbruik in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar IJsland 0,32 India 1.406,6 Indonesië 279,1

756.102 Laat onze zorg voor de aarde zien met een ‘rapportcijfer’ tussen 0 en 100. Een hoge score is goed nieuws voor het klimaat. De Environmental Performance Index (EPI) is een mix van 32 ‘meetpunten’ over de gezondheid van de leefomgeving van een land. Zo weten we hoe goed een land zorgt voor aarde en mens. 1 9.706.961 28 1.141.748 19 14 Laat de oppervlakte leefgebied zien die één persoon in een jaar gebruikt voor leven én werk. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Meer dan 1,6 hectare (ha) is al te veel. Dat is maar drie voetbalvelden. Met een score van 1,6 of hoger kan de aarde niet goed herstellen. We plegen dan roofbouw en putten onze aarde uit. 1.002.450 22 551.695 6 Ecologische voetafdruk in aantal hectare (ha) per persoon per jaar 115 43.094 357.114

Nigeria

216,7 229,5

6 5

Omvang bevolking

149 Positie

Oppervlakte

Pakistan Positie

Aantal inwoners

17,2

45 71

41.850

134

411

Panama op wereldranglijst

4,4

128

in miljoen mensen op wereldranglijst

in km 2

per km 2

Elektriciteitsverbruik

Zonne-energie

133

135

Polen

37,7

Klimaatfactoren

Over energieverbruik

5.626

1.540

235 106

Rusland

145,8

CO 2 -uitstoot

Fijnstof (PM)

Over luchtvervuiling

8,4

12,0

in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar

in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar

Saoedi-Arabië

35,8 46,7 63,3

41 31 23 20

in aantal ton (Mg) per persoon per jaar

in aantal micrometer (µm) per m 3 buitenlucht

119

Spanje

180

103.000

106

Tanzania

Over consumptie en afval 7 Plasticverbruik in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

Elektriciteitsverbruik

Zonne-energie

Ecologische voetafdruk

Milieuprestatie-index (EPI)

2 4

3.287.590 1.904.569

428

Over energieverbruik

Thailand

70,1

6.296

14.249

Over leefomgeving

82,5

6,9

15 18

147

in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar

in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar

Tunesië

12,0 85,6

17 Laat zien hoeveel plastic één persoon in een jaar gebruikt. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Dan wordt er minder plastic gemaakt of als vuilnis weggegooid. Per jaar belandt alleen in Nederland al 75 kilo plastic per persoon op de vuilnisbelt. Als er niets verandert, is het plasticprobleem in 2050 vier keer zo groot als nu. 1.648.195 20.770

Turkije

in percentage (%) uitgedrukte prestatie

in aantal hectare (ha) per persoon per jaar

Denemarken

Ecologische voetafdruk

Milieuprestatie-index (EPI)

99 25

153

430 200 272 332

Verenigde Staten

334,8

Over leefomgeving

75,3

5,0

onthult slechte prestaties

301.336

Verenigd Koninkrijk

68,5 60,8

in percentage (%) uitgedrukte prestatie

in aantal hectare (ha) per persoon per jaar

Waterverbruik in liter (l) per persoon per dag

137

10.991

165

Zuid-Afrika

24 29

Europa

Plasticverbruik

Waterverbruik

11 Laat zien hoeveel water één persoon in een dag gebruikt. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Per dag verbruikt elke Nederlander 1.500 liter water om te leven, maar ook voor landbouw en industrie. Dat is 25 keer douchen op 1 dag! We hebben steeds meer nodig, maar ons watertekort neemt toe. 377.930

Zuid-Korea

51,3

Plasticverbruik

Waterverbruik

Over consumptie en afval

318

Over consumptie en afval

1.447

in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

in liter (l) per persoon per dag

in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

in liter (l) per persoon per dag

Draai 'm om voor de kli Nederl

Op de andere zijde: Landenspieker

Teamkaart

Teamkaart 900000420.002 CODE ROOD_Teamkaart_V9.indd 1-2

19-06-2023 19:32

900000420.002 CODE ROOD_Speelkaarten_V10.indd 37

16-06-2023 23:45

900000420.002 CODE ROOD_Teamkaart_V9.indd 3-4

900000420.002 CODE ROOD_Speelkaarten_V10.indd 38

16-06-2023 23:45

Landenkaart

Teamkaart

Welke actieteams? Speel met alle teams.

Speeltijd 15 minuten met meerdere speelrondes. Langer mag ook.

Opstarten

Uitleggen en indelen Verzamel en bespreek de spelmaterialen:

Wat weten de leerlingen over factoren die het klimaat verstoren? Ga het gesprek aan en activeer zoveel mogelijk kennis. De Klokkenluiders brengen de prestaties van landen onder de aandacht. Ze voorzien actieteams van harde feiten en gegevens. Samen ontrafelen ze hoe goed landen nou écht zorgen voor het klimaat. De klimaatfactoren maken duidelijk hoe landen onderling presteren. De scores liegen niet. Welk land scoort het hoogst en welk het laagst?

een speelronde alle drie de ranglijsten goed hebt. • Alarmschijf: gespreksmiddel bij het afronden. Verdeel de spelrollen: • Wijs 2 leerlingen aan als Klokkenluider. Ze spelen met de landenkaarten, toelichtingskaart, spinner, dobbelsteen en winnaarkaart. • De andere leerlingen spelen in de actieteams met een teamkaart, scorekaart en Alarmschijf.

• Landenkaart: bevat basisinformatie en klimaatfactorscores van een land. • Teamkaart: bevat aan de buitenkant basisinformatie en klimaatfactorscores van Nederland, inclusief uitleg per klimaatfactor. De binnenkant is een landenspieker met basisinformatie van 40 landen. • Scorekaart: noteer de scores van landen in volgorde van prestatie. Maak voor elk team een kopie. • Spinner: bepaal welke klimaatfactor je vergelijkt door de spinner te draaien. • Dobbelsteen ‘hoogst-laagst’: bepaal of je scores van hoog naar laag of van laag naar hoog vergelijkt. • Winnaarkaart: te verdienen als je binnen

Extra

Vraag door • Zijn er meer klimaatfactoren waar je de landen op kan vergelijken?

Voeg toe • En door! Maak een ronde langer door landen op meer klimaatfactoren te vergelijken. Of vergelijk ze allemaal!

• Maak stapels van landen op het noordelijk en zuidelijk halfrond. Vergelijk de CO 2 uitstoot. Wat valt op?

Spelbeschrijvingen

Speelronde 2

Actieteam:

Scorekaart

va l

O v

a f

e r

2 - u

C O

e n

u i k

b r

l u

e r

i t s

r v

i e

c h

t o

t e

o t

p t

W a

t v

e r

u m

v u

n s

Elektriciteits verbruik

Zonne-energie

Plasticverbruik

CO 2 -uitstoot

Fijnstof (PM)

Milieuprestatie-index (EPI)

Ecologische voetafdruk in aantal hectare (ha) per persoon per jaar

Waterverbruik

i l i

c o

in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

in percentage (%) uitgedrukte prestatie

in aantal ton (Mg) per persoon per jaar

in aantal micrometer (µm) per m 3 buitenlucht

in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar

in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar

in liter (l) per persoon per dag

n g

e r

i k

Kopieerkaart Scorekaart Code Rood | ronde 1-3 ( Tip! vergroot de kaart naar A3)

O v

Ronde 1

r u

F i j

r b

Hoogst/Laagst 1

n s

v e

t o

2 3

t i c

de aarde

de mens

a s

P l

Ronde 2

Hoogst/Laagst 1

2 3

E l

Ronde 3

Alarmschijf

r u

e k

Hoogst/Laagst 1

f d

t r i

t a

2 3

c i t

o e

e i t

e v

s v

c h

e r

900000420.002 CODE ROOD_Scorekaart_V2.indd 1

16-06-2023 23:40

i s

b r

O v

o g

u i k

o l

n g

e r

25x

E c

v i

Scorekaart (kopieermodel ook op pagina 50)

e n

g e

e r

o m

g i

d e

Z o

- i n

e b

e f

n n

i e

e e n

a t

e h

l e

s t

e r

r e

g i e

e r

u p

o e

l i e

M i

O v

f t

Spinner

Dobbelsteen hoogst-laagst

Winnaarkaart

900000420.002 CODE ROOD_Winnaarkaart_V2.indd 2

16-06-2023 23:44

Aantal spelers De hele groep. Ze spelen als actieteam.

Spelrollen Klokkenluider: 2 leerlingen. Actieteams: alle andere leerlingen.

Spelen

4. De Klokkenluiders geven van land A en B de basisinformatie. De scores van de klimaatfactor blijft nog geheim. 5. De actieteams hebben alle informatie van Nederland én de basisinformatie van 40 landen op hun teamkaart. Met deze informatie bepalen ze de ranglijst. Welk land eindigt op 1, 2 of 3? 6. De vastgestelde ranglijst noteren de actieteams op de scorekaart. Wanneer ze klaar zijn, houden ze een hand in de lucht. Herhaal de stappen 2 t/m 6 nog 2 keer met dezelfde landenkaarten uit stap 1, maar nu met andere klimaatfactoren. Zo krijg je voor elk land 3 verschillende inzichten.

Zijn alle actieteams klaar? • Dan delen de Klokkenluiders de klimaatfactorscores van land A en B. • Samen stellen ze plek 1, 2 en 3 vast. • De actieteams checken hun ranglijst. Tip: laat de actieteams kijken naar de basisinformatie van de landen. Is de score in verhouding tot het aantal inwoners en de grootte van het land ook echt goed of slecht? Wat valt op als je deze gegevens meeneemt in het oordeel?

De Klokkenluiders staan voor de klas. Ze dagen de actieteams uit om klimaatprestaties van landen te beoordelen. Ze vergelijken op basis van: 1. landen: de Klokkenluiders pakken beide een landenkaart. Voorbeeld: Denemarken (land A) en Duitsland (land B). Nederland is altijd 1 van de 3 landen om te vergelijken. 2. klimaatfactor: ze draaien de spinner om het onderwerp te bepalen. Voorbeeld: Over luchtvervuiling > CO 2 -uitstoot. 3. score: ze werpen de dobbelsteen. Voorbeeld: ‘laagst’. De vraag voor de actieteams wordt nu: ‘Hoe presteren Denemarken, Duitsland én Nederland op het gebied van luchtvervuiling ? Wie heeft de laagste CO 2 -uitstoot ?’

Wanneer een actieteam alle ranglijsten goed heeft, ontvangt deze een winnaarkaart.

Speel maximaal 5 speelronden.

Het actieteam met de meeste winnaar kaarten krijgt de eretitel ‘Code Rood expert’.

Afronden

De opwarming gaat niet ongemerkt voorbij. Klimaatfactoren hebben invloed op de aarde, de mens en hoe we ons voelen. Hoe goed of slecht is het voor het klimaat?

Welke kleur op de Alarmschijf past hierbij? Laat elk actieteam een kleur kiezen. Bespreek waarom ze de kleur hebben gekozen.

de aarde

de mens

Spelbeschrijvingen

Snel op weg met het spel Wat staat er op de kaarten? Hoe werken de spinner en dobbelsteen?

onthult slechte prestaties

Landenkaart

Er zijn 40 landenkaarten met alle informatie die je nodig hebt.

Denemarken

De achterzijde bevat basisinformatie over de inwoners, grootte en bevolkingsdichtheid van een land. Vergelijk de scores op klimaat factoren van de 3 landen met elkaar en bepaal zo je top 3.

Basisinformatie

BEVOLKINGSDICHTHEID

INWONERS

GROOTTE

Omvang bevolking

Positie

Oppervlakte

Positie

Aantal inwoners

5,8

115

43.094

133

135

in miljoen mensen op wereldranglijst

in km 2

op wereldranglijst

per km 2

Klimaatfactoren

CO 2 -uitstoot

Fijnstof (PM)

Denemarken

Over luchtvervuiling

4,9

9,8

in aantal ton (Mg) per persoon per jaar

in aantal micrometer (µm) per m 3 buitenlucht

Europa

Elektriciteitsverbruik

Zonne-energie

Over energieverbruik

5.626

1.540

in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar

in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar

900000420.002 CODE ROOD_Speelkaarten_V10.indd 37

16-06-2023 23:45

Ecologische voetafdruk

Milieuprestatie-index (EPI)

Over leefomgeving

82,5

6,9

in percentage (%) uitgedrukte prestatie

in aantal hectare (ha) per persoon per jaar

Plasticverbruik

Waterverbruik

Over consumptie en afval

318

in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

in liter (l) per persoon per dag

900000420.002 CODE ROOD_Speelkaarten_V10.indd 38

16-06-2023 23:45

Onderwerpen

Klimaatfactoren

Spelbeschrijvingen

Speelronde 2

Teamkaart

Spinner

Beschikbaar voor elk actieteam.

Met een draai aan de spinner en bepaal je de klimaatfactor en het onderwerp.

Klimaatfactoren

Nederland

De klimaatfactor ‘over luchtvervuiling’

Het onderwerp ‘CO 2 -uitstoot’

Basisinformatie

BEVOLKINGSDICHTHEID

INWONERS

GROOTTE

Over luchtvervuiling 1 CO 2 -uitstoot

Over leefomgeving 5 Milieuprestatie-index (EPI) in gemiddeld percentage (%) uitgedrukte prestatie Laat onze zorg voor de aarde zien met een ‘rapportcijfer’ tussen 0 en 100. Een hoge score is goed nieuws voor het klimaat. De Environmental Performance Index (EPI) is een mix van 32 ‘meetpunten’ over de gezondheid van de leefomgeving van een land. Zo weten we hoe goed een land zorgt voor aarde en mens.

in aantal ton (Mg) per persoon per jaar Laat zien hoeveel CO 2 -uitstoot één persoon in een jaar de atmosfeer inbrengt. Een lage score is goed voor het klimaat. Een ton CO 2 -uitstoot is 16.000 km met de trein reizen of 160.000 km fietsen op je elektrische fiets. Alleen al hoe we ons vervoeren maakt een enorm verschil! Minder CO 2 is minder broeikasgas in de lucht. 2 Fijnstof (PM) in aantal micrometer (µm) per m3 buitenlucht Laat zien hoeveel fijnstofdeeltjes er in onze buitenlucht zitten. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Fijnstof noem je PM, dat betekent ‘Particulate Matter’. Het is met het blote oog niet te zien. Het is kleiner dan 10 micrometer (µm) en erg gevaarlijk voor onze gezondheid. Alleen een fijnstofmeter kan de deeltjes ‘zien’. Laat zien hoeveel elektriciteit één persoon verbruikt in een jaar. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Een gemiddeld gezin verbruikt rond de 2.500 kilowattuur (kWh) per jaar. Met steeds meer apparaten neemt ons elektriciteitsverbruik alleen maar toe. Elektriciteit maken én gebruiken heeft veel impact op het klimaat. 4 Zonne-energie in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar Laat zien hoeveel duurzame zonne-energie in een jaar beschikbaar is. Een hoge score is goed nieuws voor het klimaat. Zonne-energie is helemaal schoon en goedkoop. 1 megawatt (MW) is 1.000 kilowatt (kW). De Nederlandse Spoorwegen verbruiken in een jaar 1.200.000 megawatt (MW) om alle treinen te laten rijden. Over energiebehoefte 3 Elektriciteitsverbruik in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar

Omvang bevolking

Positie

Oppervlakte

Positie

Aantal inwoners

17,2

41.850

134

411

in miljoen mensen op wereldranglijst

in km 2

op wereldranglijst

per km 2

v a

O v

Ecologische voetafdruk in aantal hectare (ha) per persoon per jaar

Klimaatfactoren

a f

e r

2 - u

Laat de oppervlakte leefgebied zien die één persoon in een jaar gebruikt voor leven én werk. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Meer dan 1,6 hectare (ha) is al te veel. Dat is maar drie voetbalvelden. Met een score van 1,6 of hoger kan de aarde niet goed herstellen. We plegen dan roofbouw en putten onze aarde uit.

C O

e n

u i k

CO 2 -uitstoot

Fijnstof (PM)

b r

l u

e r

i t s

Over luchtvervuiling

8,4

12,0

r v

i e

c h

t o

t e

o t

p t

W a

in aantal ton (Mg) per persoon per jaar

in aantal micrometer (µm) per m 3 buitenlucht

t v

e r

u m

v u

n s

Over consumptie en afval 7 Plasticverbruik in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

Elektriciteitsverbruik

Zonne-energie

Over energieverbruik

6.296

14.249

i l i

c o

n g

in aantal kilowattuur (kWh) per persoon per jaar

in aantal megawatt (MW) beschikbaar per jaar

e r

Laat zien hoeveel plastic één persoon in een jaar gebruikt. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Dan wordt er minder plastic gemaakt of als vuilnis weggegooid. Per jaar belandt alleen in Nederland al 75 kilo plastic per persoon op de vuilnisbelt. Als er niets verandert, is het plasticprobleem in 2050 vier keer zo groot als nu.

i k

O v

r u

F i j

Ecologische voetafdruk

Milieuprestatie-index (EPI)

r b

Over leefomgeving

n s

75,3

5,0

v e

t o

in percentage (%) uitgedrukte prestatie

in aantal hectare (ha) per persoon per jaar

Waterverbruik in liter (l) per persoon per dag

t i c

Laat zien hoeveel water één persoon in een dag gebruikt. Een lage score is goed nieuws voor het klimaat. Per dag verbruikt elke Nederlander 1.500 liter water om te leven, maar ook voor landbouw en industrie. Dat is 25 keer douchen op 1 dag! We hebben steeds meer nodig, maar ons watertekort neemt toe.

a s

P l

Plasticverbruik

Waterverbruik

Over consumptie en afval

1.447

in aantal kilo (kg) per persoon per jaar

in liter (l) per persoon per dag

Op de andere zijde: Landenspieker

Teamkaart

E l

r u

e k

900000420.002 CODE ROOD_Teamkaart_V9.indd 1-2

19-06-2023 19:32

f d

t r i

t a

c i t

De voorzijde bevat alle basisinformatie en scores van Nederland op de klimaatfactoren. Inclusief uitleg.

o e

e i t

e v

s v

c h

e r

i s

b r

O v

o g

u i k

o l

n g

e r

E c

v i

e n

g e

e r

o m

g i

d e

Z o

- i n

e b

e f

n n

Landenspieker

t i e

e e n

e h

l e

s ta

e r

r e

g i e

e r

u p

o e

l i e

M i

O v

f t

Kijk hier voor de basisinformatie per land.

BEVOLKINGSDICHTHEID

INWONERS

GROOTTE

INWONERS

GROOTTE

Positie op wereldranglijst

Aantal inwoners per km 2

Positie op wereldranglijst

Aantal inwoners per km 2

Omvang bevolking in miljoen mensen

Positie op wereldranglijst

Oppervlakte in km 2

Omvang bevolking in miljoen mensen

Positie op wereldranglijst

Oppervlakte in km 2

Dobbelsteen

Land

Argentinië

Kenia

46,0 26,1 11,7 215,4

32 55 82

2.780.400 7.692.024

8 6

56,2 37,8 131,6

26 39 10

580.367 446.550 1.964.375 1.564.110

97 85 67

Australië

Marokko

België

30.528

140

382

Mexico

14 19 95 32 34 119

Brazilië

8.515.767 9.984.670

Mongolië

3,4

135

Canada

38,4

38 64

Nepal

30,2

147.181

205 235 260

Chili

19,3

756.102

Nigeria

216,7 229,5

6 5

923.768

China

1.448,5

9.706.961

149

Pakistan

881.912

Colombia

51,5

1.141.748

Panama

4,4

128

75.417

Met de worp bepaal je hoe je vergelijkt: op ‘hoogst’ of ‘laagst’.

Denemarken

5,8

115

43.094 357.114

133

135

Polen

37,7

312.679

121

Duitsland

83,9

19 14

235 106

Rusland

145,8

17.098.242

Egypte

106,2

1.002.450

Saoedi-Arabië

35,8 46,7 63,3

41 31

2.149.690 505.992 945.087 513.120 163.610 783.562 9.372.610

Frankrijk

65,6

551.695

119

Spanje

92 67

IJsland

0,32

180

103.000

106

Tanzania

23 20

India

1.406,6

2 4

3.287.590 1.904.569

428

Thailand

70,1

137

Indonesië

279,1

15 18

147

Tunesië

12,0 85,6

93 37

Iran

86,0

1.648.195

Turkije

109

Israël

8,9

99 25

20.770

153

430 200 272 332

Verenigde Staten

334,8

Italië

60,3

301.336

Verenigd Koninkrijk

68,5 60,8

242.900

282

Jamaica

3,0

137

10.991

165

Zuid-Afrika

24 29

1.221.037

Japan

125,6

377.930

Zuid-Korea

51,3

100.210

109

512

Dit ga je vergelijken Hoe presteren Denemarken (land A), Duitsland (land B) én Nederland op het gebied van luchtvervuiling ? Wie heeft de laagste CO 2 -uitstoot ?

Draai 'm om voor de klimaatfactoren van Nederland

Teamkaart

900000420.002 CODE ROOD_Teamkaart_V9.indd 3-4

19-06-2023 19:32

De achterzijde bevat de landenspieker met de basisinformatie van alle 40 landen.

Spelbeschrijvingen

Page 2 Page 3 Page 4 Page 5 Page 6 Page 7 Page 8 Page 9 Page 10 Page 11 Page 12 Page 13 Page 14 Page 15 Page 16 Page 17 Page 18 Page 19 Page 20 Page 21 Page 22 Page 23 Page 24 Page 25 Page 26 Page 27 Page 28 Page 29 Page 30 Page 31 Page 32 Page 33 Page 34 Page 35 Page 36 Page 37 Page 38 Page 39 Page 40 Page 41 Page 42 Page 43 Page 44 Page 45 Page 46 Page 47 Page 48 Page 49 Page 50 Page 51 Page 52

Made with FlippingBook Digital Proposal Maker