Handleiding-Burgerschap-Meten-2023

Handleiding Burgerschap Meten januari 2023

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Inleiding U gebruikt de applicatie Burgerschap Meten. In deze handleiding vindt u aanwijzingen over hoe u de applicatie kunt gebruiken. Ook krijgt u aanwijzingen over hoe de vragenlijst af te nemen bij een groep leerlingen. Middels het dashboard krijgt u zicht op de resultaten van de meting.

De applicatie is ondergebracht op het platform Nationale Onderwijs Monitors.

Voor vragen over de applicatie en/of inhoudelijke vragen over applicatie Burgerschap Meten kunt u terecht bij.

ROVICT Bel ons: 035 603 60 80 Mail ons: info@rovict.nl

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Inhoud Handleiding gebruikers Burgerschap Meten (BSM) .............................................................................. 4 Ad 1. Onderzoeken ................................................................................................................................ 5 Randvoorwaarden voor afname van de vragenlijst........................................................................... 6 Toelichting op vragenlijst voor de begeleider van de afname .......................................................... 6 Ad 2. Dashboards en rapportages inzien op schoolniveau.................................................................... 9 Het Schooldashboard....................................................................................................................... 10 Analyse door filtering en selectie .................................................................................................... 12 Ad 3. Dashboards en rapportages inzien op bestuursniveau .............................................................. 13 Het bestuursdashboard ................................................................................................................... 14 Analyse door filtering en selectie .................................................................................................... 16 Ad 4. Gebruikers aanmaken................................................................................................................. 17 Ad 5. Training Burgerschapscompetenties in kaart met behulp van de BSM ..................................... 19

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Handleiding gebruikers Burgerschap Meten (BSM)

Inlog (eerste en volgende keren) Nadat u als gebruiker door ons in het systeem bent aangemaakt, ontvangt u deze mail (figuur 1) . Uw emailadres vormt uw gebruikersnaam. Door op de link in de mail te klikken komt u in een scherm in uw browser (figuur 2) van de Nationale Onderwijs Monitors waar u uw zelf bedachte wachtwoord opgeeft. Dat wachtwoord dient aan een aantal strikte regels te voldoen die u in ditzelfde scherm vindt. Nadat u het wachtwoord tweemaal hebt ingevoerd klikt u op de knop Wachtwoord instellen en komt u op een volgende pagina. Daar klikt u op Naar inloggen en voert u in het inlogscherm eerst uw gebruikersnaam en daarna uw wachtwoord in. U komt de applicatie dan binnen op uw persoonlijke startscherm (figuur 3) .

Figuur 1

Figuur 2

Figuur 3

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Indien u vaker gebruik gaat maken van de applicatie raden wij u aan om een snelkoppeling op uw bureaublad aan te maken met deze URL naar de inlogpagina: https://nom.nationaleonderwijsmonitors.nl/

Menu Afhankelijk van uw rol in het systeem en de daaraan verbonden rechten ziet u aan de linkerkant van

uw startscherm een aantal menu opties. In dit geval heeft u de volgende rechten: 1. Vragenlijsten inzien en uitzetten met open link (onder Onderzoeken ) 2. Dashboards en rapportages inzien (onder Analyseren ) 3. Gebruikers aanmaken (onder Gebruikers )

Voor elke optie laten we in deze handleiding de mogelijke handelingen zien. Het kan ook zijn dat u het recht om gebruikers aan te maken niet heeft toegewezen gekregen, dan ontbreekt die optie in uw menu.

Ad 1. Onderzoeken (vragenlijst inzien en uitzetten) Door op Onderzoeken te klikken vouwt het menu zich verder uit en wordt de optie Vragenlijsten zichtbaar. Als u daar op klikt, worden de voor uw school beschikbare vragenlijsten beschikbaar. In dit geval staat de BSM-vragenlijst bovenaan. Aan de rechterkant ziet u de kenmerken van deze (geselecteerde) vragenlijst (figuur 4) :

Figuur 4

Daar ziet u direct de mogelijkheid om Open link kopiëren (zie pijltje in figuur 4) aan te klikken. Met deze actie beschikt u over de link die u vervolgens in een mail aan de leerlingen kunt plakken die de

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

vragenlijst in gaan vullen. Door simpelweg op de link te klikken opent de vragenlijst zich en kunnen de leerlingen beginnen.

Door op configureren te klikken (zie figuur 5) komt u in een scherm waarin de vragenlijst bekeken kan worden.

Figuur 5

Hier heeft u de mogelijkheid om een Preview vragenlijst te openen (zie figuur 6) en bijvoorbeeld de respons op een vragenlijst die door leerlingen is ingevuld te bekijken.

Figuur 6

Randvoorwaarden voor afname van de vragenlijst Voordat u de leerlingen daadwerkelijk achter de computers/devices de vragenlijsten laat invullen, is het van belang dat aan de volgende randvoorwaarden wordt voldaan: ▪ Ouders zijn ervan op de hoogte dat het meetinstrument Burgerschap Meten deel uitmaakt van het toetsinstrumentarium van de school. U ontvangt hiervoor een voorbeeld brief. ▪ Ouders zijn ervan op de hoogte dat de vragenlijsten van de leerlingen anoniem wordt afgenomen en er dus voor de onderzoeksdoeleinden van de Universiteit van Amsterdam geen persoonsgegevens worden gebruikt die herleidbaar zijn tot hun kind. Toelichting op vragenlijst voor de begeleider van de afname De leerlingen zullen in het algemeen de link voor de afname van de vragenlijst Burgerschap Meten via hun schoolmail hebben ontvangen. Ons advies is daarom om die zo kort mogelijk van tevoren toe te sturen. Ze beginnen immers aan de vragenlijst door op deze link te klikken.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

De vragenlijst geeft zelf aanwijzingen over de wijze waarop vragen moeten worden beantwoord en begint met een oefenvraag. Alle vragen zijn verplicht en moeten dus beantwoord worden, uitgezonderd de oefenvraag en de vraag aan het einde van de vragenlijst. Neem samen met de leerlingen het volgende door: “De vragenlijst die je gaat invullen gaat over hoe jij omgaat met andere mensen en hoe andere mensen omgaan met jou. We vragen naar je mening en soms ook naar wat je weet. Onze school wil graag meer weten over hoe de leerlingen over deze onderwerpen denken en wat ze allemaal kunnen en kennen. Daarom nemen we deze vragenlijst af. Er zijn geen goede of foute antwoorden en je krijgt ook geen cijfer voor de vragenlijst. Het gaat erom wat jij van de vragen vindt. Misschien vind je sommige vragen moeilijk of ken je niet alle woorden die in deze vragenlijst gebruikt worden. Probeer de vraag toch te beantwoorden. Jouw antwoorden zijn anoniem. Dat betekent dat niemand te weten komt wat jij hebt ingevuld – ook je leraren en je ouders niet. De enige manier om naar een volgende of vorige vraag te gaan is met de knopjes volgende en vorige onderin je beeldscherm. ” ▪ Leerkrachten, andere medewerkers of leerlingen mogen niet meekijken als de leerling de vragenlijst invult. ▪ Leerlingen mogen tijdens de afname niet met anderen overleggen, mogen geen aantekeningen maken en geen gebruik maken van communicatiemiddelen als telefoon of sms. ▪ Door het luidsprekertje bij een tekst aan te klikken, kan een leerling ervoor kiezen om de tekst door Burgerschap Meten te laten voorlezen. Indien u verwacht dat een leerling deze optie nodig zal hebben, is het aan te raden van tevoren een koptelefoon te regelen en de mogelijkheid van voorlezen met de leerling te bespreken. ▪ De leerlingen mogen de vragenlijst in hun eigen tempo invullen. Het invullen van de vragenlijst duurt gemiddeld één lesuur, afhankelijk van de snelheid waarmee de leerling informatie verwerkt. Langzame lezers zullen er waarschijnlijk langer over doen. Overweeg voor zulke leerlingen de afname in twee delen te splitsen. Let wel, de vragenlijst moet dan wel open blijven staan op de pc, zodat de leerling direct verder kan waar hij/zij gebleven is. ▪ Waarmee mag u een leerling wel en niet helpen? ▪ Als tijdens de instructie (zoals beschreven onder “Neem samen met de leerlingen het volgende door:”) iets onduidelijk is, mag u hier antwoord op geven. ▪ Tijdens het invullen van de kennisvragen uit de vragenlijst is het echter van belang dat u GEEN informatie geeft die de leerling kan helpen bij het beantwoorden van de vragen. Het is belangrijk dat het kennisniveau van de leerlingen gemeten wordt. U mag dus alleen Wat verder van belang is

procedurele informatie geven (bijvoorbeeld waar ze moeten klikken, waar ze hun antwoorden moeten invullen, dat ze echt iets moeten invullen ook al weten ze het antwoord niet, etc.).

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

▪ Enkel tijdens het invullen van de attitudevragen en de vaardigheidsvragen uit de vragenlijst kunt u de leerlingen de betekenis van een woord uitleggen als ze een woord niet kennen. U laat hen vervolgens hun eigen antwoord kiezen.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Ad 2. Dashboards en rapportages inzien op schoolniveau Door op de knop Analyseren te klikken wordt o.a. de mogelijkheid Dashboards zichtbaar. Door daar op te klikken krijgt u te zien welke dashboards

beschikbaar zijn. Deze kunnen ieder op zich geopend worden. Overigens zijn deze dashboards ook al zichtbaar op het startscherm van de school/het bestuur en kunnen ze ook van daar geopend worden. (zie figuur 7)

Figuur 7

U kunt heeft de mogelijkheid om de rapportage in Pdf-format te downloaden. Deze rapportage vindt u onder de Knop Analyseren/ Rapporten. (zie figuur 8) Daarnaast is het mogelijk om overzicht van het dashboard te printen. Hiervoor klikt u op de knop Afdrukken in rechtsboven in het Dashboard. (zie figuur 9)

Figuur 9

Figuur 8

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Het Schooldashboard Dit bestaat uit 4 elementen.

Linksboven (1) zit u een reeks indicatoren die een waarde en soms een signaal afgeven op deze (hoofd)gebieden: Kennis, Attitude, Vaardigheid, Basiswaarden en Schooklimaat. Indien er een

benchmark aanwezig is zal er in combinatie met de waarde een kleur getoond worden. Deze kleur is identiek aan de I-V schaal van Cito (I+ en V- worden door ons niet gebruikt). Op basis van

onderzoek door de UvA wordt bepaald of een waarde vergelijkbaar is met de 20% hooogst scorende scholen, de 20% daaronder etc. Kortom met de kleur wordt aangegeven met welke groep scholen uw school zich kan vergelijken. Dat is dus geen norm! U bepaalt zelf wat uw doelstelling en eventuele norm is op aspecten van Burgerschap.

De schalen die worden gebruikt zijn het gemiddelde % goed-scores bij Kennis en de gemiddelde scores op een schaal van 1-4 (midden van de schaal is dus 2,5) bij de overige elementen. Deze indicatoren bewegen niet mee met eventuele selecties die u maakt en tonen dus steeds de waarden voor de school als geheel. In het tweede element (onder het hierboven besproken element) in het dashboard ziet u naast de gemiddelde totaalscores een uitsplitsing naar sub-schalen, waarbij dezelfde kleuren als benchmark worden gebruikt.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Wat daarbij opvalt is dat er een extra variabele wordt getoond die bestaat uit Vaardigheid en Attitude samen. De reden hiervoor is dat er alleen een benchmark mogelijk is op deze gecombineerde variabele en niet op de afzonderlijke subschalen Attitude en Vaardigheid. Deze waarden en ook de kleuren bewegen mee met eventuele selecties die u maakt middels de filters (links in beeld) of door op groepen in het 3 e element te klikken. Het 3 e element staat rechts in beeld en betreft een samenvatting van de resultaten op school- en klas/groepsniveau. De regel op schoolniveau beweegt hier wel mee met eventuele selecties, waardoor u bijvoorbeeld kunt zien wat de resultaten voor een bepaalde jaarlaag zijn indien die uit meer dan een klas/groep bestaat.

Het laatste element (4) staat onderin en bestrijkt de hele breedte. Hierin zit u v.l.n.r. opleidingsniveau ouders, thuistaal, geslacht en leeftijd. Ook deze visualisaties bewegen mee met gemaakte selecties.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Analyse door filtering en selectie Het getoonde dashboard is dynamisch van opzet. Dat betekent dat door het instellen van de filters en het maken van selecties allerlei subgroepen kunnen worden gemaakt en geanalyseerd. Daarbij worden eerst de filters ingesteld en eventueel daarna nog een enkele groep (in 3) aangeklikt. Door bijvoorbeeld leerjaar 7 uit te zetten blijven de groepen uit leerjaar 8 over en passen alle waarden (behalve die voor de hele school in element 1) zich aan.

Zo kunt u zien hoe leerjaar 8 zich verhoudt tot de school als geheel in scores, benchmarks en achtergrondkenmerken. Ook kunt u verschillen tussen beide groepen bekijken. Door op een groep te klikken worden ook de waarden op de subschalen in element 2 getoond voor alleen die geselecteerde groep. Hieronder ziet u het resultaat voor groep 8A.

Op deze manier kunt u de resultaten analyseren om vervolgens acties in uw onderwijs vorm te geven.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Ad 3. Dashboards en rapportages inzien op bestuursniveau Door op de knop Analyseren te klikken wordt o.a. de mogelijkheid Dashboards zichtbaar. Door daar op te klikken krijgt u te zien welke dashboards beschikbaar zijn. Deze kunnen ieder op zich geopend worden. Overigens zijn deze dashboards ook al zichtbaar op het startscherm van de school/het bestuur en kunnen ze ook van daar geopend worden

U kunt heeft de mogelijkheid om de rapportage in Pdf-format te downloaden. Deze rapportage vindt u onder de Knop Analyseren/ Rapporten. (zie figuur 10)

Daarnaast is het mogelijk om overzicht van het dashboard te printen. Hiervoor klikt u op de knop Afdrukken in rechtsboven in het Dashboard. (zie figuur 11)

figuur 11

Figuur 10

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Het bestuursdashboard Dit bestaat uit 4 elementen.

Linksboven (1) zit u een reeks indicatoren die een waarde en soms een signaal afgeven op deze (hoofd)gebieden: Kennis, Attitude, Vaardigheid, Basiswaarden en Schooklimaat. Indien er een

benchmark aanwezig is zal er in combinatie met de waarde een kleur getoond worden. Deze kleur is identiek aan de I-V schaal van Cito (I+ en V- worden door ons niet gebruikt). Op basis van

onderzoek door de UvA wordt bepaald of een waarde vergelijkbaar is met de 20% hoogst scorende scholen, de 20% daaronder etc. Kortom met de kleur wordt aangegeven met welke groep scholen uw bestuur zich kan vergelijken. Dat is dus geen norm! U bepaalt zelf wat uw doelstelling en eventuele norm is op aspecten van Burgerschap.

De schalen die worden gebruikt zijn het gemiddelde % goed-scores bij Kennis. Hier wordt het gemiddelde kennisniveau getoond van de scholen vallend onder het bestuur. Door 1 school te selecteren ziet u de kennisscore van een individuele school. (element 3) Daarnaast worden de gemiddelde scores op een schaal van 1-4 getoond (midden van de schaal is dus 2,5) bij de overige elementen.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Deze indicatoren bewegen niet mee met eventuele selecties die u maakt en tonen dus steeds de waarden voor het bestuur als geheel.

In het tweede element (onder het hierboven besproken element) in het dashboard ziet u naast de gemiddelde totaalscores een uitsplitsing naar sub-schalen, waarbij dezelfde kleuren als benchmark worden gebruikt.

Wat daarbij opvalt is dat er een extra variabele wordt getoond die bestaat uit Vaardigheid en Attitude samen. De reden hiervoor is dat er alleen een benchmark mogelijk is op deze gecombineerde variabele en niet op de afzonderlijke subschalen Attitude en Vaardigheid. Deze waarden en ook de kleuren bewegen mee met eventuele selecties die u maakt middels de filters (links in beeld) of door op scholen in het 3 e element te klikken. Klikt u op uw bestuursnaam dan worden alle waarden getoond op bestuursniveau. Het 3 e element staat rechts in beeld en betreft een samenvatting van de resultaten op bestuurs- en schoolniveau. De regel op schoolniveau beweegt hier wel mee met eventuele selecties, waardoor u bijvoorbeeld kunt zien wat de resultaten voor een bepaalde leerjaar op een individuele school.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Het laatste element (4) staat onderin en bestrijkt de hele breedte. Hierin zit u v.l.n.r. opleidingsniveau ouders, thuistaal, geslacht en leeftijd. Ook deze visualisaties bewegen mee met gemaakte selecties.

Analyse door filtering en selectie

Het getoonde dashboard is dynamisch van opzet. Dat betekent dat door het instellen van de filters en het maken van selecties allerlei subgroepen kunnen worden gemaakt en geanalyseerd. Daarbij worden eerst de filters ingesteld en eventueel daarna nog een enkele school (in 3) aangeklikt. Door bijvoorbeeld leerjaar 7 uit te zetten blijven de groepen uit leerjaar 8 over en passen alle waarden (behalve die voor de hele school in element 1) zich aan. Zo kunt u ook zien hoe leerjaar 8 van een individuele school zicht verhoudt in scores, benchmarks en achtergrondkenmerken. Ook kunt u verschillen tussen beide groepen bekijken. Door op een school te klikken worden de waarden op de subschalen in element 3 getoond voor alleen die geselecteerde school. Op deze manier kunt u de resultaten analyseren om vervolgens acties in uw onderwijs vorm te geven.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Figuur 12 Ad 4. Gebruikers aanmaken Indien u gebruikers uit uw organisatie toe wil voegen tot het systeem om bijvoorbeeld het dashboard te bekijken dan kan dat via onderstaande stappen. LET OP : omdat de vragenlijst anoniem wordt afgenomen en alle leerlingen via een open link de vragenlijst invullen, hoeft u de leerlingen niet als gebruiker in het systeem aan te maken! Links onderaan uw scherm ziet u onder het menu onderdeel Beheren de optie Gebruikersbeheer (figuur 12) : Als u die aanklikt kunt u op Gebruikers klikken en verschijnen de reeds aanwezige gebruikers. Deze kunt u aanpassen. U kunt ook nieuwe gebruikers aanmaken door op dit knopje (figuur 13) te klikken. Figuur 13

U kunt dan een nieuwe gebruiker aanmaken in het rechter gedeelte van uw scherm (figuur 14) . Voor de LOGINNAAM en het E MAILADRES gebruikt u het geldige

e-mailadres van de nieuwe gebruiker. De keuze voor de WEERGAVENAAM is vrij en

normaal gesproken de voor- en achternaam van de gebruiker. Vervolgens klikt u op het plus teken rechtsonder Rol(len) om de gebruiker toe te wijzen aan een organisatie en één of meer rollen. De keuzes die u voor beiden heeft gemaakt, verschijnen zodra u in één van beide velden klikt. Voor BSM zijn twee rollen beschikbaar. Bij beide rollen heeft de gberuiker kijkrechten bij de menu onderdelen Onderzoeken en Analyseren . Met de rol waarin het woord gebruikers voorkomt, heeft de gebruiker ook het recht gebruikers te zien en aan te maken bij het menu onderdeel Gebruikersbeheer . Figuur 14

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

In onderstaande afbeelding (figuur 15) zijn die keuzes gemaakt per veld: Organisatie en Rol(len)

Figuur 15

In dien u nu op de knop Opslaan klikt wordt de gebruiker aangemaakt en ontvangt deze enkele ogenblikken later een welkomstmail met een link om voor het eerst in te loggen (zie het begin van deze handleiding). Door een vinkje te plaatsen bij de tekst Welkomstbericht niet automatisch verzenden, wordt het verzenden van deze mail uitgesteld totdat u op het envelopje achter de naam van deze gebruiker in de lijst met gebruikers klikt.

Burgerschap Meten is ontwikkeld door

Ad 5. Training Burgerschapscompetenties in kaart met behulp van de BSM

In 2021 is de wetgeving op Burgerschapsonderwijs aangescherpt. De nieuwe wet vraagt dat scholen hun burgerschapsonderwijs doelgericht, samenhangend en herkenbaar vormgeven. In de nieuwe wet staat ook dat er inzicht nodig is in de resultaten van het burgerschapsonderwijs: scholen wordt gevraagd leerresultaten voor burgerschap in kaart te brengen, zodat kan worden nagegaan in hoeverre de leerdoelen worden gerealiseerd. Het meten van burgerschapscompetenties roept op veel scholen dezelfde soort vragen op: Wat houdt het meten van burgerschapsonderwijs precies in? Aan welke doelen moet het meten van ons burgerschapsonderwijs precies voldoen? Wat zeggen de resultaten van een meetinstrument nu écht over mijn burgerschapsonderwijs? Het instrument Burgerschap Meten (BSM) helpt u om de burgerschapscompetenties van leerlingen in kaart brengen: zowel kennis, vaardigheden als houdingen worden gemeten. De resultaten van de BSM bieden daarnaast inzicht in wat er op het gebied van burgerschap al gerealiseerd is in de school en waar aanknopingspunten voor versterking liggen. Om uw school te ondersteunen bij de inzet van de BSM, organiseren de CED-groep een bijeenkomst (op locatie of online) met een stuurgroep of het MT van uw school. Hierin richten we ons op de duiding van jullie BSM-resultaten, eventueel aangevuld met extra informatie over de inhoud en de mogelijkheden van dit meetinstrument. Na afloop van deze bijeenkomst bent u in staat om de eigen resultaten te interpreteren, zodat deze kunnen worden gebruikt bij de inrichting van uw burgerschapsonderwijs. Tenslotte wordt in de bijeenkomst vooruitgekeken naar ondersteuningsmogelijkheden bij het opbrengstgericht formuleren van visie en ambities, doelstellingen en acties op het gebied van burgerschap.

U kunt hiervoor contact opnemen met de CED-groep. info@cedgroep.nl 010 - 4071 599

Burgerschap Meten is ontwikkeld door